اسراف در جامعه: جنبه‌های فرهنگی و اجتماعی
در فرهنگ قزاقی، مهمان‌نوازی و برگزاری جشن‌های باشکوه یک سنت دیرینه است. اما این امر اغلب منجر به هزینه‌های بیش از حد در مراسم عروسی، جشن‌ها و دیگر رویدادها می‌شود. در سال ۲۰۲۳، تحقیقی نشان داد که حدود ۲۵ درصد از خانواده‌ها برای برگزاری چنین مراسم‌هایی پول قرض می‌گیرند یا وام می‌گیرند. این وضعیت نه تنها سطح بدهی‌های عمومی را افزایش می‌دهد، بلکه فشار غیرضروری بر بودجه خانوارها ایجاد می‌کند.
دولت تلاش می‌کند رویکرد شهروندان به انضباط مالی را تغییر دهد. یکی از ابتکارات، ترویج مفهوم «زندگی بر اساس توان مالی» از طریق برنامه‌های آموزشی برای افزایش سواد مالی است. در سال ۲۰۲۲، وزارت آموزش و علوم پروژه‌ای آزمایشی برای افزودن مبانی سواد مالی به برنامه درسی مدارس راه‌اندازی کرد. هدف این پروژه، آموزش مدیریت صحیح مالی شخصی به جوانان است.
اسراف در سطح دولت: مشکلات و راه‌حل‌ها
در سطح دولت نیز مشکل اسراف به شدت وجود دارد. طبق گزارش کمیته حسابرسی در سال ۲۰۲۳، استفاده ناکارآمد از بودجه در حدود ۵۰۰ میلیارد تنگه (معادل 973.938.950 دلار) برآورد شده است. بخش عمده‌ای از این منابع صرف پروژه‌هایی می‌شود که نتایج مورد انتظار را به همراه ندارند یا با تخلفات اجرایی می‌شوند.
به عنوان مثال، در صنعت ساخت‌وساز، موارد افزایش هزینه‌های قراردادها و کیفیت پایین کارها به‌طور مکرر مشاهده می‌شود. این مسئله به‌ویژه در بررسی‌های انجام شده در چارچوب برنامه «مسکن قابل دسترس» نمایان شد، جایی که بیش از ۱۰۰۰ تخلف به ارزش ۲۰۰ میلیارد تنگه (معادل 389.575.580 دلار) کشف شد.
قاسم ژومارت توقایف رئیس‌جمهور بارها این مسئله را مطرح کرده است. در پیام خود به ملت قزاقستان در سپتامبر ۲۰۲۳، او اظهار داشت: «اسراف منابع دولتی اعتماد مردم به دولت را تضعیف می‌کند. ما باید این شیوه را از بین ببریم و شفافیت فرآیند بودجه را تضمین کنیم.»
تلاش‌های دولت برای مقابله با اسراف
برای حل مشکل اسراف در سطح دولت، اقدامات زیر انجام شده است:
1. دیجیتالی‌سازی فرآیندها
استفاده از فناوری‌های دیجیتال به کاهش قابل توجه خطرات فساد کمک کرده است. پلتفرم «E-Qurylys» که در سال ۲۰۲۲ راه‌اندازی شد، شفافیت ساخت‌وساز را تضمین کرده و امکان پیگیری هزینه‌ها را در زمان واقعی فراهم می‌کند.
2. اصلاح نظام مناقصات
در سال ۲۰۲۳، تغییراتی در قانون مناقصات دولتی اعمال شد که هدف آن افزایش شفافیت در فرآیندهای مناقصه بود. طبق داده‌های وزارت مالیه، این تغییرات به صرفه‌جویی حدود ۱۵۰ میلیارد تنگه (292 181 685 دلار) در طول یک سال منجر شد.
3. بهینه‌سازی دستگاه دولتی
در چارچوب اصلاحات اداری سال‌های ۲۰۲۲–۲۰۲۳، حدود ۱۰ درصد از کارکنان دولتی کاهش یافتند که این امر منجر به صرفه‌جویی بیش از ۵۰ میلیارد تنگه (97 393 895 دلار) در حقوق و هزینه‌های عملیاتی شد.
اسراف در پروژه‌های بزرگ
اسراف به‌ویژه در پروژه‌های بزرگ زیرساختی مشهود است. به عنوان مثال، ساخت راه‌ها در قزاقستان بارها مورد انتقاد قرار گرفته است. در سال ۲۰۲۳، کمیته حسابرسی بیش‌هزینه‌ای به مبلغ ۱۲۰ میلیارد تنگه (معادل 233.745.348 دلار) در اجرای پروژه بازسازی جاده آلماتی–آستانه کشف کرد.
برای مقابله با چنین مواردی، دولت کنترل بر اجرای پروژه‌های زیرساختی را تقویت کرده است. به طور خاص، مدیریت حسابرسی داخلی ایجاد شد که به بررسی اثربخشی استفاده از منابع در تمام مراحل می‌پردازد.
دیدگاه رئیس‌جمهور
قاسم ژومارت توقایف رئیس‌جمهور به شدت با اسراف مخالف است. او تأکید می‌کند که صرفه‌جویی در منابع بودجه نه تنها یک وظیفه اقتصادی، بلکه مسئله‌ای مرتبط با امنیت ملی است. او در سخنرانی خود در مجمع اقتصادی ۲۰۲۳ اظهار داشت: «ما باید فرهنگی جدید از مسئولیت‌پذیری ایجاد کنیم. هر تنگه باید به نفع مردم خرج شود».
توقایف همچنین به دولت دستور داده است که برنامه‌ای برای کاهش هزینه‌های ناکارآمد تهیه کند که شامل موارد زیر است:
- تشدید نظارت بر برنامه‌های بودجه‌ای
- معرفی سیستم ارزیابی اثربخشی پروژه‌های دولتی
- ایجاد گروه‌های کارشناسی مستقل برای حسابرسی طرح‌های بزرگ
نتایج و چشم‌اندازها
با تلاش‌های انجام شده، در سال ۲۰۲۳ هزینه‌های ناکارآمد ۱۵ درصد نسبت به سال قبل کاهش یافت. با این حال، به گفته یرژان جماوبایف وزیر مالیه، «مبارزه با اسراف یک فرآیند بلندمدت است که نیاز به رویکردی جامع دارد».
در برنامه‌های سال‌های 2025-2026 اهداف زیر پیش‌بینی شده است:
- گسترش دیجیتالی‌سازی خدمات دولتی
- تشدید مجازات‌ها برای فساد و اسراف
- اجرای کمپین‌های آموزشی در میان مردم
نکته:
اسراف همچنان یک مشکل جدی برای قزاقستان است که نیاز به تغییر در آگاهی عمومی و همچنین اصلاحات در سطح دولت دارد. تلاش‌های دولت و رئیس‌جمهور توکایف بر ایجاد سیستمی کارآمد و شفاف برای مدیریت منابع متمرکز است. اما موفقیت در مبارزه با اسراف به آمادگی هر شهروند و کارمند دولتی برای رعایت اصول مسئولیت‌پذیری و صرفه‌جویی بستگی دارد. تنها با تلاش‌های مشترک می‌توان به توسعه پایدار و شکوفایی کشور دست یافت.
آستانه قزاقستان
منبع:
https://kaztag.kz/ru/news/tokaev-raskritikoval-rastochitelstvo-kazakhstantsev
نظر شما